เรื่องดนตรี - ไทรแอด

ขอพูดถึงเรื่องนี้ก่อนจะเอาบรรทัดห้าเส้นให้ดูละกันนะ ครั้งนี้เยอะแต่ไม่ยากนะ

คราวที่แล้วเรารู้จักโน้ตคู่ประเภทต่าง ๆ ไปแล้ว คราวนี้จะเติมโน้ตอีกตัว กลายเป็นไทรแอด (Triad)

นิยามก็คือ ไทรแอดคือเซตของตัวโน้ต 3 ตัว ตัวโน้ตตัวที่มี clef pitch ต่ำที่สุดในไทรแอด เรียกว่า เบส

เพื่อให้เขียนสะดวก เราจะเขียน (X, Y, Z) เพื่อแสดงไทรแอดที่มี X เป็นเบส และ | X |_C < | Y |_C < | Z |_C

ตัวอย่างเช่น (F₃, G₃^#, D₄^x) เป็นไทรแอดที่มี F₃ เป็นเบส

ไทรแอดมีจำนวนอยู่นับไม่ถ้วน แต่ว่า เราจะสนใจแค่ไทรแอดบางประเภท ซึ่งเดี๋ยวจะค่อย ๆ แนะนำให้รู้จัก

จะเริ่มจากกลุ่มไทรแอดที่ตำแหน่งรากก่อนนะ แล้วต่อด้วยไทรแอดพลิกกลับ

ไทรแอดเมเจอร์ที่ตำแหน่งราก (Major Triads at Root Position)

(X, Y, Z) จะเป็นไทรแอด X เมเจอร์ที่ตำแหน่งราก ก็ต่อเมื่อ
1. (X, Y) เป็นโน้ตคู่ 3 เมเจอร์
2. (X, Z) เป็นโน้ตคู่ 5 เพอร์เฟกต์

ตัวอย่าง: (D₁, F₁^#, A₁) (A₃^#, C₄^x, E₄^#) (G₈^b, B₈^b, D₉^b)

แถม: ถ้า (X, Y, Z) เป็นไทรแอดเมเจอร์ที่ตำแหน่งรากแล้ว (Y, Z) จะเป็นโน้ตคู่ 3 ไมเนอร์

ไทรแอดไมเนอร์ที่ตำแหน่งราก (Minor Triads at Root Position)

(X, Y, Z) จะเป็นไทรแอด X ไมเนอร์ที่ตำแหน่งราก ก็ต่อเมื่อ
1. (X, Y) เป็นโน้ตคู่ 3 ไมเนอร์
2. (X, Z) เป็นโน้ตคู่ 5 เพอร์เฟกต์

ตัวอย่าง: (A₂, C₃, E₃) (F₅, A₅^b, C₆) (D₇^b, F₇^bb, A₇^b)

แถม: ถ้า (X, Y, Z) เป็นไทรแอดไมเนอร์ที่ตำแหน่งรากแล้ว (Y, Z) จะเป็นโน้ตคู่ 3 เมเจอร์

ไทรแอดดิมินิชที่ตำแหน่งราก (Diminished Triads at Root Position)

(X, Y, Z) จะเป็นไทรแอด X ดิมินิชที่ตำแหน่งราก ก็ต่อเมื่อ
1. (X, Y) เป็นโน้ตคู่ 3 ไมเนอร์
2. (X, Z) เป็นโน้ตคู่ 5 ดิมินิช

ตัวอย่าง: (B₄, D₅, F₅) (F₆^x, A₆^#, C₇^#) (D₂, F₂, A₂^b)

แถม: ถ้า (X, Y, Z) เป็นไทรแอดดิมินิชที่ตำแหน่งรากแล้ว (Y, Z) จะเป็นโน้ตคู่ 3 ไมเนอร์

ไทรแอดอ็อกเมนต์ที่ตำแหน่งราก (Augmented Triads at Root Position)

(X, Y, Z) จะเป็นไทรแอด X อ็อกเมนต์ที่ตำแหน่งราก ก็ต่อเมื่อ
1. (X, Y) เป็นโน้ตคู่ 3 เมเจอร์
2. (X, Z) เป็นโน้ตคู่ 5 อ็อกเมนต์

ตัวอย่าง: (B₇, D₈^#, F₈^x) (E₆^b, G₆, B₆) (A₁^bb, C₂^b, E₂^b)

แถม: ถ้า (X, Y, Z) เป็นไทรแอดอ็อกเมนต์ที่ตำแหน่งรากแล้ว (Y, Z) จะเป็นโน้ตคู่ 3 เมเจอร์

ไทรแอดพลิกกลับครั้งที่หนึ่ง (First Inversions of Triads)

ถ้า (X, Y, Z) เป็นไทรแอด X เมเจอร์ (หรือไมเนอร์ หรือดิมินิช หรืออ็อกเมนต์) ที่ตำแหน่งราก เราจะเรียก (Y, Z, X + octave) ว่าเป็น ไทรแอด X เมเจอร์ (หรือไมเนอร์ หรือดิมินิช หรืออ็อกเมนต์) พลิกกลับครั้งที่หนึ่ง

ตัวอย่าง:

• (E₅, G₅, C₆) = ไทรแอด C₅ เมเจอร์พลิกกลับครั้งที่หนึ่ง
• (D₁, F₁, B₁) = ไทรแอด B₀ ดิมินิชพลิกกลับครั้งที่หนึ่ง
• (E₂, G₂^#, C₃^#) = ไทรแอด C₃^# ไมเนอร์พลิกกลับครั้งที่หนึ่ง
• (A₄^b, C₅, F₅^b) = ไทรแอด F₄^b อ็อกเมนต์พลิกกลับครั้งที่หนึ่ง

ไทรแอดพลิกกลับครั้งที่สอง (Second Inversions of Triads)

ถ้า (X, Y, Z) เป็นไทรแอด X เมเจอร์ (หรือไมเนอร์ หรือดิมินิช หรืออ็อกเมนต์) พลิกกลับครั้งที่หนึ่ง เราจะเรียก (Y, Z, X + octave) ว่าเป็น ไทรแอด X เมเจอร์ (หรือไมเนอร์ หรือดิมินิช หรืออ็อกเมนต์) พลิกกลับครั้งที่สอง

ตัวอย่าง:

• (E₇^#, A₇, C₈^#) = ไทรแอด A₆ อ็อกเมนต์พลิกกลับครั้งที่สอง
• (G₂, C₃, E₃) = ไทรแอด C₂ เมเจอร์พลิกกลับครั้งที่สอง
• (E₅^b, A₅, C₆) = ไทรแอด A₄ ดิมินิชพลิกกลับครั้งที่สอง
• (A₃^#, D₄^#, F₄^#) = ไทรแอด D₄^# ไมเนอร์พลิกกลับครั้งที่สอง

สัญลักษณ์ย่อ

ในกรณีที่เรารู้ว่ากำลังพูดถึงไทรแอด เราอาจจะเขียนสัญลักษณ์สั้น ๆ เพื่อหมายถึงไทรแอดได้ ดังนี้

• ไทรแอด X เมเจอร์ที่ตำแหน่งราก = M0:X = X
  
• ไทรแอด X ไมเนอร์ที่ตำแหน่งราก = m0:X = Xm = x (เปลี่ยนเป็นตัวอักษรเล็ก)
• ไทรแอด X ดิมินิชที่ตำแหน่งราก = dim0:X = Xdim = x° (เปลี่ยนเป็นตัวอักษรเล็กแล้วเติมวงกลม)
• ไทรแอด X อ็อกเมนต์ที่ตำแหน่งราก = Aug0:X = XAug = X⁺ (เต็มเครื่องหมาย +)

ส่วนไทรแอดพลิกกลับครั้งที่หนึ่งและสอง เราจะเติม "a" และ "b" หรือเปลี่ยนเป็น "1" และ "2"

ดูตัวอย่างให้เข้าใจละกัน

• (B₄, D₅, F₅) = dim0:B₄ = B₄dim = b₄°
• (D₈^#, F₈^x, B₈) = Aug1:B₇ = B₇Aug a = B₇⁺a
• (G₂, C₃, E₃) = M2:C₂ = C₂b
• (F₅, A₅^b, C₆) = m0:F₅ = F₅m = f₅
  

สัญลักษณ์ที่จะเพิ่มเติมอีกกลุ่มก็คือ # b x bb และการบวก/ลบด้วย octave ดังนี้

• (X, Y, Z)^# = (X^#, Y^#, Z^#)
• (X, Y, Z)^b = (X^b, Y^b, Z^b)
• (X, Y, Z)^x = (X^x, Y^x, Z^x)
• (X, Y, Z)^bb = (X^bb, Y^bb, Z^bb)
• (X, Y, Z) + n octaves = (X + n octaves, Y + n octaves, Z + n octaves)

Pitch และ Pitch Class ของไทรแอด

เพื่อความสะดวกในอนาคต สมมติว่า (X, Y, Z) เป็นไทรแอด เราจะเขียน pitch ทั้งสามของโน้ตในไทรแอดนี้ว่า

| (X, Y, Z) | = { | X |_P, | Y |_P, | Z |_P }

และเขียน pitch class ของโน้ตในไทรแอดนี้ว่า

[ (X, Y, Z) ] = [ | X |_P ] ∪ [ | Y |_P ] ∪ [ | Z |_P ]

ไว้พูดถึงคอร์ดเมื่อไหร่ ก็ต้องใช้ตัวนี้อีกนะ

สรุป + ข้อสังเกต

ถ้า (X, Y, Z) = T0:X

• (Y, Z, X + octave) = T1:X
  
• (Z, X + octave, Y + octave) = T2:X
  

ถ้า (X, Y, Z) = M0:X

• (X, Y_b, Z) = m0:X
• (X, Y_b, Z_b) = dim0:X
• (X, Y, Z_#) = Aug0:X

ถ้า (X, Y, Z) = Aug0:X

• | Aug1:X | = | Aug0:Y |
• | Aug2:X | = | Aug1:Y | = | Aug0:Z |

ถ้า (X, Y, Z) = T:X

• (X, Y, Z)^# = T:X^#
• เครื่องหมาย b x bb และ + n octaves ก็เหมือนกัน

ถ้า (X, Y, Z) = T0:X

• (X, Y) เป็นโน้ตคู่ 3
• (X, Z) เป็นโน้ตคู่ 5
• (Y, Z) เป็นโน้ตคู่ 3

ถ้า (X, Y, Z) = T1:Z

• (X, Y) เป็นโน้ตคู่ 3
• (X, Z) เป็นโน้ตคู่ 6
• (Y, Z) เป็นโน้ตคู่ 4

ถ้า (X, Y, Z) = T2:Y

• (X, Y) เป็นโน้ตคู่ 4
• (X, Z) เป็นโน้ตคู่ 6
• (Y, Z) เป็นโน้ตคู่ 3

พอแค่นี้นะ ยาวแล้ว :D